برای رانندگان خودروهای سنگین، کابین کامیون چیزی فراتر از یک فضای کاری است؛ در واقع، خانه دوم آنهاست. ساعت‌های طولانی رانندگی، استراحت‌های محدود و فشارهای جسمی مداوم، در بلندمدت می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامتی راننده وارد کند. بسیاری از دردهای مزمن مانند کمردرد، درد گردن یا خستگی زودرس، نه از بار سنگین یا مسیرهای طولانی، بلکه از نشستن نادرست پشت فرمان کامیون به وجود می‌آید. در این مقاله تلاش کرده‌ایم، اصول ارگونومی رانندگی و طرز نشستن صحیح پشت فرمان کامیون را به‌طور کامل و کاربردی بررسی کنیم. هدف ما این است که شما عزیزان بتوانید با رعایت چند نکته ساده، از آسیب‌های شغلی پیشگیری کرده و با سلامت بیشتری به رانندگی خود ادامه دهید.
ارگونومی رانندگی چیست و چرا اهمیت دارد؟
ارگونومی علمی است که به بررسی رابطه میان انسان و ابزارهای کاری‌اش می‌پردازد. در حوزه رانندگی، ارگونومی یعنی طراحی و تنظیم محیط داخل خودرو به‌گونه‌ای که کمترین فشار به بدن راننده وارد شود. رعایت اصول ارگونومی، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری، کاهش خستگی و جلوگیری از صدمات جسمی بلندمدت دارد. در مورد رانندگان کامیون، رعایت اصول ارگونومی یعنی:
- پیشگیری از صدمات مزمن مثل دیسک یا فرسایش ستون فقرات
- کاهش کمردرد، گردن‌درد، گرفتگی عضلات و خستگی
- افزایش تمرکز و تسلط در حین رانندگی
نحوه نشستن صحیح پشت فرمان کامیون
در ادامه چگونگی نشستن صحیح پشت فرمان کامیون را توضیح داده‌ایم:
موقعیت پاها و زانو در پشت فرمان کامیون:
- پای راست باید با پاشنه روی زمین قرار گیرد، درست بین پدال گاز و ترمز.
- در خودروهای اتومات، پای چپ باید روی تکیه‌گاه سمت چپ قرار بگیرد.
- زانوها باید کمی خم باشند و هرگز کاملاً کشیده نباشند.
- فاصله پشت زانو تا لبه صندلی باید حدود دو انگشت باشد.
- رعایت زاویه 120 درجه دستان و زانوها
حوه قرارگیری کمر، لگن و ستون فقرات:
- لگن باید کاملاً به عقب صندلی چسبیده باشد.
- پشتی صندلی باید شیب حدود ۱۰۰ تا ۱۱۰ درجه داشته باشد.
- در صورت وجود گودی کمر، از بالشت طبی یا حوله رول‌شده برای پُر کردن آن استفاده شود.
- ارتفاع صندلی باید به گونه‌ای باشد که چشم‌ها در مرکز شیشه جلو قرار بگیرند.
تنظیم صحیح فرمان:
- فرمان باید به اندازه‌ای پایین باشد که دید شما را به داشبورد مسدود نکند.
- فاصله فرمان تا سینه حدود ۳۰ سانتی‌متر باشد (معادل یک صفحه A4).
- بازوها باید کمی خم بوده و دست‌ها در موقعیت ۹ و ۳ یا ۱۰ و ۲ روی فرمان قرار گیرند.
بستن صحیح کمربند ایمنی:
- قسمت بالایی سر باید هم‌راستا با بالای تکیه‌گاه باشد.
- بالشتک پشت سری باید وسط پشت جمجمه را پوشش دهد.
- نشستن صاف باعث جلوگیری از آسیب ناشی از ضربات ناگهانی خواهد شد.
- کمربند باید بدون پیچ‌خوردگی روی شانه قرار گیرد.
- اگر ارتفاع قابل تنظیم نیست، موقعیت صندلی را تغییر دهید.
تنظیم صندلی برای یک رانندگی حرفه‌ای:
- ارتفاع صندلی: زانوها باید کمی پایین‌تر از لگن قرار بگیرند.
- زاویه پشتی: بین ۹۰ تا ۱۱۰ درجه مناسب‌ترین حالت است.
- پشتیبانی کمری: استفاده از یک بالشتک یا حوله لوله‌شده، از فشار روی کمر جلوگیری می‌کند.
- فاصله از پدال‌ها: باید بدون کشش، پدال‌ها را کامل فشار دهید.
خطرات نشستن نادرست در ماشین سواری و کامیون
نشستن ناصحیح در مدت‌زمان طولانی می‌تواند آسیب‌های زیر را به‌دنبال داشته باشد:
- درد شانه و گردن
- کمردرد و دیسک کمر
- گرفتگی و سوزش عضلات پا
- سردرد و خستگی چشم
بهترین روش برای جلوگیری از کمردرد رانندگی
در ادامه نکات طلایی جهت جلوگیری از کمردرد را آورده‌ایم:
- برای رانندگانی که دچار گودی کمر هستند، استفاده از پشتی طبی الزامی است.
- از بالشت‌های مخصوص یا کوسن‌های ارگونومیک استفاده کنید.
- هر دو ساعت یک‌بار توقف کرده و چند دقیقه استراحت کنید.
- در هنگام توقف، شانه و گردن را نرمش دهید و تنفس عمیق داشته باشید.
توصیه‌هایی برای جلوگیری از آسیب رانندگان کامیون در مسیرهای طولانی
علاوه بر رعایت نشستن صحیح پشت فرمان کامیون برای جلوگیری از آسیب به بدن خود، نکات زیر را رعایت کنید:
- استراحت‌های منظم: هر دو ساعت رانندگی، ۱۵ دقیقه توقف کنید. از خودرو پیاده شوید، راه بروید و کمی کشش عضلانی انجام دهید.
- ورزش‌های ساده در پشت فرمان: در ترافیک یا هنگام توقف، با چرخاندن شانه‌ها، گردن و تنفس عمیق، عضلات خود را آزاد کنید.
- استفاده از تجهیزات مناسب: صندلی با تنظیمات کمری و پشتی قابل تنظیم، بالش طبی یا به‌نشین برای کاهش لرزش، کفش مناسب مثل کتانی (اجتناب از دمپایی یا کفش‌های دارای پاشنه غیر طبی)
نکاتی ویژه هنگام بارگیری و تخلیه
نشستن صحیح پشت فرمان کامیون یکی از نکاتی است که از کمردرد شما جلوگیری می‌کند. برای جلوگیری از کمردرد علاوه بر رعایت ارگونومی رانندگی بایستی در هنگام تخلیه یا بارگیری نیز نکاتی را رعایت کنید:
- اجسام سنگین را به بدن نزدیک نگه دارید.
- از چرخاندن کمر خودداری کرده و زانوها را خم کنید، نه کمر را.
- در صورت خستگی عضلانی، پیش از حمل بار چند دقیقه استراحت کنید.
- برای برداشتن وسایل از صندلی عقب، از درب عقب استفاده کنید.
عادت‌هایی که به سلامت راننده کمک می‌کند
علاوه بر نشستن صحیح پشت فرمان کامیون و رعایت ارگونومی در رانندگی نکات زیر به سلامت رانندگان کامیون کمک خواهد کرد:
- نوشیدن آب در فواصل منظم برای جلوگیری از گرفتگی عضلات
- خوردن غذای سبک و سالم در طول روز
- پوشیدن لباس راحت و غیر تنگ
- حفظ انقباض خفیف عضلات شکم هنگام رانندگی
منبع:با کامیون
برای دریافت سریع اخبار در واتساپ ، به کانال ما بپیوندید:
Auto press